Menu
Rockin’ around the Christmas tree, tudututudutu… Oeps! De kerstvakantie is alweer even voorbij, maar de kerstliedjes blijven altijd wat langer door mijn hoofd spoken. Het is maar goed dat ik niet met de auto naar locatie rijd, want als ik ook nog eens veel naar de radio zou luisteren zou ik helemaal niet meer te stoppen zijn. De kracht van herhaling… Daar hebben we het eerder over gehad. Back to business: Gestalt taalverwerking, wat was het ook alweer?
Gestalt taalverwerking betekent dat kinderen stukken taal (ook wel gestalts of scripts genoemd) in combinatie met de beleving (emotie) en/of de context opslaan en dit op een later moment imiteren (vertraagde echolalie). Gestalts kunnen 1- woorduitingen zijn, maar ook lange zinnen. Wanneer een gestalt uit meerdere woorden bestaat, worden de losse woorden nog niet apart verwerkt en hebben in de eerste fase nog geen betekenis. Een gestalt (in zijn originele vorm en dus als geheel) kan soms iets heel anders betekenen dan dat wij denken! De woorden: ‘gaat het?’ kunnen bijvoorbeeld ook ‘ik heb pijn’ betekenen, omdat er tijdens de beleving van pijn iemand vroeg: ‘Gaat het?’. We kunnen gestalts dus niet altijd letterlijk nemen.
Gestalt taalverwerkers moeten 4 verschillende fases doorlopen voordat zij losse woorden kunnen combineren tot een zin die zij zelfstandig en spontaan hebben samengesteld. Hierna volgen er nog twee fases waarin de grammatica zich verder ontwikkelt. In deze blog beschrijf ik de eerste vier fases. Lees gauw verder!
In de eerste fase gebruiken gestalt taalverwerkers alleen de gestalts in hun originele vorm, zoals zij die kennen. Deze gestalts zijn niet zo makkelijk in te zetten tijdens dagelijkse activiteiten, omdat zij gekoppeld zijn aan de context/beleving waar de taal eerder is gehoord (voorbeelden: ‘Melk is van de koe!’, ‘abcdefg…’ of ‘pizza is zo lekker!’).
In de tweede fase zijn gestalt taalverwerkers in staat om hun gestalts te versoepelen. We noemen deze fase ook wel ‘mix and match’. De gestalts uit fase 1 kunnen nu opgedeeld worden in stukken en kunnen gecombineerd worden met een stuk van een ander gestalt (voorbeeld: ‘Melk is – zo lekker!’).
In de derde fase zullen de gestalt taalverwerkers hun gestalts opbreken tot losse woorden. Zij gaan deze losse woorden vervolgens met elkaar combineren, zonder de complexiteit van grammatica (voorbeeld: ‘meer… melk’, ‘wit’, ‘water…lekker’).
In de vierde fase gaan gestalt taalverwerkers de losse woorden gebruiken om zelfstandig eigen, spontane zinnen te formuleren. Nu zullen zij ook beginnende grammatica toepassen. De grammatica is nog niet altijd kloppend. Denk maar aan zinnetjes zoals: ‘mama heeft melk gekoopt’ of ‘jij gaan meer pakken!’
Als we gestalt taalverwerkers zouden benaderen zoals wij analytische taalverwerkers benaderen, kan het zomaar zo zijn dat de gestalt taalverwerkers vastlopen in hun taalontwikkeling. Niet zo gek, want we slaan dan twee hele fases over!
Om gestalt taalverwerkers verder te kunnen helpen, moeten we functionele taal modelleren (het zowel verbaal als fysiek voordoen/voorzeggen) dat aansluit bij de interesses van het kind. Door deze ‘taalmodellen’ aan te bieden met veel emotie en intonatie hopen wij dat de gestalt taalverwerkers nieuwe stukken taal gaan overnemen, zodat er steeds meer mogelijkheden zijn om de originele gestalts te versoepelen en stukken van de originele gestalts te combineren met nieuwe/andere gestalts. We kunnen ook taal modelleren met behulp van muziek. Kies wel voor liedjes met functionele taal. Het is van groot belang om het kind te volgen in zijn/haar spel, maar ook om de verbinding te houden, de veiligheid te waarborgen en goed te observeren of het kind alle zintuigelijke prikkels voldoende kan reguleren (verwerken). Mocht je meer willen weten over hoe je de natuurlijke taalontwikkeling tijdens de verschillende fases kunt ondersteunen, lees dan de Nederlandse Handout of kijk de filmpjes op het YouTube kanaal van de Belgische logopediste Isabel Witters, gespecialiseerd in gestalt taalverwerking.
Wil je meer weten over de prikkelverwerking tijdens het werken met onze doelgroep? Houd dan de volgende blog in de gaten.
Voor meer informatie over logopedie klik dan hier op!
Janna is in 2014 afgestudeerd aan de Hogeschool Rotterdam als allround logopediste. De eerste vijf jaar is zij werkzaam geweest in de vrije vestiging. Janna heeft meerdere cursussen gevolgd op het gebied van eet- en drinkproblemen en is nauw betrokken geweest op de dagbehandeling in Moerwijk en momenteel op de dagbehandeling locatie in Rotterdam Zuid.
